Wspólnota intencjonalna, cohousing czy Ecovillage?

Trudno natrafić na jedną, spójna i ogólnie obowiązującą definicję tego co mieści się pod nazwą 'wspólnoty intencjonalnej.' Można powoływać się w tym względzie na pewne autorytety (znanych badaczy tego zjawiska lub samych mieszkańców takich grup) lub starać się samemu utworzyć niezbędną definicję zjawiska.
Znana w Stanach badaczka komun i wspólnot utopijnych (zwłaszcza tych z okresu XIX wieku) Rosabeth Kanter Moss, do okreslenia wszystkiego co mieści się w granicach wspólnot intencjonalnych posługuje się taką definicją:

„Wspólnoty intencjonalne są to woluntarystyczne, oddzielone od większych, konwencjonalnych społeczeństw swoiste całości; umiejscawiające wartości, zasady moralne, solidarność grupową oraz związki osobowe między ich członkami ponad instrumentalnymi i ekonomicznymi celami. Są rozpoznawalne jako jednostkowe całości, odgraniczone od reszty społeczeństwa, poprzez posiadanie własnego terytorium oraz świadomie ograniczone członkostwo. Ich członkowie podzielają wspólne zasoby (resources) konstytuując tym samym podstawową grupę na kształt grupy pierwotnej, wewnątrz której dochodzi do interakcji pomiędzy jej członkami na uogólnionych warunkach.”[1]

Wewnątrz szerokiego spektrum przykładów wspólnot intencjonalnych można wyróżniać następujące typy: Cohousingi (osiedla wspólnotowe), domy kooperatywne i Ecovillages (wioski ekologiczne) oraz squaty. W tym miejscu koncentruję się jednak głównie na pierwszych trzech typach wspólnot, które można kolejno zdefiniować w następujący sposób:

• Cohousingi, to intencjonalnie budowane osiedla, w których zwraca się uwagę wyłącznie na aspekt czysto społeczny takiego mieszkania. Mieszkańcy Cohousingów charakteryzują się nieco mniejszym zintegrowaniem a ich życie jako grupy jest nieco mniej intensywne niż w przypadku pozostałych wspólnot.
  
• Domy kooperatywne, charakteryzują się bardziej intensywną formą tak prowadzonego sposobu życia. Ich mieszkańcy podzielają wyrażaną implicite lub explicite ideologię często wkraczającą w ich życie codzienne i sposób organizowania czasu wolnego.

• Ecovillages (wioski ekologiczne) Szczególny typ wspólnot intencjonalnych zakładanych na terenach wiejskich. Ich zabudowania mieszkalne projektowane i wykonywane są z materiałów wyłącznie przyjaznych dla środowiska. A uprawiana ziemia ma jedynie przynosić jej mieszkańcom niezbędne do życia pożywienie.

Nie ulega jednak wątpliowści, co należy podkreslić już na samym początku, że każda z wymienionych form mieszkalnictwa wspólnotowego chrakteryzuje się przede wszystkim całkowitą dobrowolnością i pełną świadomością co do dokonanego wyboru, przez każdego z mieszkańców. Nie ma tu zatem mowy o jakiejkolwiek formie przymusu jak ma to miejsce, na przykład w przypadku sekt religinych. Ponadto należy zaznaczyć również w tym miejscu, że taka forma współżycia mieszkalnego NIE jest dla każdego, a osoby które decydują się na wejscie do tego typu grup charalteryzują się szczeglnymi cechami charakteru, które nierzadko są weryfikowane przez zastane już grupy na poziomie 'screening process', czyli sposobu rekrutacji nowych mieszkańców do istniejące już wspólnoty (o czym więcej w poście 'screening process').

[1] Moss Kanter, Rosabeth ‘Communes: Creating and Managing Collective Life’; Harper & Row, Publishers; New York: 1973.p.xiii (preface)